میتوان معماری ایران را به دو دوره و قسمت تقسیم کرد . قسمت اول معماری سنتی ایرانی است که قدمت آن به دوران قدیم و کهن ایران بازمیگردد تا زمان سلسله ی قاجاریه و دوره دوم معماری ایران که همان معماری معاصر ایران است از دوران قاجار تا به امروز را شامل میشود . حال ما در این مقاله در شرکت معماری هیرادانا سعی داریم تا بیشتر با جزییات و ویژگی های معماری معاصر ایران آشنا شویم .
اما عاملی که باعث شد معماری ایرانی حالت سنتی و کلاسیک خود را عوض کند آشنایی معماری ایران با جهان خارج بود . این آشنایی از طریق سفر شاهان قاجار به خارج از کشور و مشاهده معماری مدرن و دکوراسیون لوکس در بازسازی ساختمان های اروپایی و معماری غرب بود . این سرآغاز گامی شد که معماری ایران را وارد بعد تازه ای از مدرنیسم کرد . با ورود تمدنی جدید و فرهنگی نشات گرفته از اروپا سیر تحول معماری ایران آغاز شد و معماری معاصر ایران شکل گرفت . از آنجا که تهران پایتخت قاجاریه به حساب می آمد سیر تحول و تعمیرات ساختمان و بازسازی منزل در شهر تهران شروع شد و آثار متنوع و گوناگونی از معماری مدرن در این شهر شکل گرفت .
معماری معاصر ایران در دوره قاجار
ناصرالدین شاه را میتوان از جز شاهان قاجاری نام برد که به دلیل سفرهای متعدد به اروپا و تحت تاثیر قرار گرفتن از سبک های معماری آنها ، تغیراتی را در معماری ایران به وجود آورد . با ورود معماران اروپایی شکل جدیدی از مراکز و فضاها در شهر تهران شکل گرفت . میدان ها ، بازارها ، کارخانه ها ، مدارس و کاخ ها در این دوران شکل تازه به خود گرفتند . کاخ گلستان نمونه ای از ساختمان هایی است که در اجرای دکوراسیون داخلی آن از سبکی نیمه اروپایی و نیمه ایرانی استفاده شده است . مدارس دارالفنون و سپهسالار از دیگر فضاهای تاسیس شده در معماری معاصر ایران در دوره قاجار است . از ویژگی های معماری این دوران میتوان به استفاده از تزئینات به خصوص آینه کاری و رنگ ها که اغلب به صورت نقاشی خود را نشان میدادند در فضاهای داخلی و خارج ساختمان های این دوران اشاره کرد .
معماری معاصر ایران در دوره پهلوی
به خاطر تحولات سیاسی و اجتماعی صورت گرفته در این دوران ، فضا و کالبد شهری تهران و ایران دچار تغییر شد . با تاسیس فضاهای جدید مانند ادارات مختلف ، بانک ها ، کارخانه ها ، ایستگاه های راه آهن و دانشگاه ها و هم چنین ساختمان های جدید و رو به افزایش در شهر و کشور طراحی این فضاها به دست معماران فرنگی افتاد . اما پس از مدتی دانش آموخته های ایرانی در خارج از کشور به ایران برگشتند و شروع به طراحی فضاهای شهری و معماری کردند . در این دوران معماران معروف آن زمان مانند هوشنگ سیحون ، فرمانفرماییان و محسن فروغی توانستند با توجه به معماری گذشته ایرانی ، آثار ارزشمندی را در ساختمان سازی و طراحی دکوراسیون داخلی منزل ایجاد کنند .
معماری معاصر ایران پس از انقلاب اسلامی
معماران ایرانی در این دوران توجه ویژه ای به معماری سنتی ایرانی داشته اند و سعی میکردند معماری معاصر ایران را با معماری سنتی ایران که ارزش های والایی را در خود داشت را در هم ادغام کنند و فضاهایی را شکل دهند که ضمن این که ویژگی های معماری مدرن را در خود داشت میتوانست نماد ها و ویژگی هایی که معماری سنتی ایران بر آن استوار بود را نیز به معرض دید بگذارد .
ویژگی های معماری معاصر ایران
معماری معاصر ایران دارای ویژگی هایی است که بر حسب نیاز و روند طراحی ساختمان ها از آنها استفاده میشود . که در شرکت معماری هیرادانا در همین مقاله و مقالات پیشتر به آن اشاره داشتیم ولی به طور کلی یکی از این ویژگی های آن ترکیب احجام است . در معماری معاصر فضاها میتوانند با ترکیب های حجمی متفاوت و در فرم های مکعبی و منحنی شکل طراحی هایی زیبا و جذاب را ایجاد کند . استفاده از مصالح جدید مانند بتن و شیشه و فلزات از دیگر ویژگی های این سبک به شمار میرود . حضور پنجره ها در ساختمان ، حضور تکنولوژی و ملاحظات زیست محیطی را نیز میتوان از دیگر ویژگی های سبک معماری معاصر ایران برشمرد .