مکان های دیدنی در تهران موزه آبگینه

موزه آبگینه تهران، در خیابان سی تیر ، جزو آثار برجسته معماری ایرانی می باشد که در این مقاله قصد داریم به اختصار به نقد و بررسی آن بپردازیم.

 ابتدا این مجموعه به عنوان خانه و همچنین محل کار قوام السلطنه ساخته شد اما پس از تغییر کاربری های متعدد در سال ۱۳۵۵ سرانجام توسط فرح‌ پهلوی خریداری و با همکاری معمار اتریشی به نام هانس هولاین بازسازی شده و تا به امروز از آن به نام موزه آبگینه نام برده شده که اشیای ارزشمندی در آنجا نگهداری می شود.

تنها بنای موزه ،کوشکی در میان باغچه با  طراحی نما کلاسیک  و مجلل زیبا است که پس از عبور از ورودی آجری داخل باغ ، با چرخشی از طریق مسیری کشیده که بین باغچه و حوضی می باشد به کوشک می رسیم .

این کوشک از مختصات و خصوصیات کوشک های باغ های ایرانی نشانی نداشته و با سیمایی تمام آجری و درونگرا در انتهای باغ قرار دارد . تنها راه داخل به بیرون ، پنجره های کوچکی می باشند که با ریتمی مشخص در قاب های آجری پر از تزیینات قرار دارند .

این بنای دو طبقه بر روی صفه ای قرار دارد و با استفاده از کمی پیش آمدگی در ورودی  طبقه اول ، در طبقه دوم یک بالکن شاهانه ایجاد کرده است. در هر دو طرف بنا مکعب های زاویه خورده ای طراحی شده اند که از بنا جلوتر قرار دارند تا علاوه بر تقارن بنا حس دعوت کنندگی و فضایی باشکوه برای ورودی ایجاد نمایند.

پس از گذر از پلکان ورودی وارد عمارت میشویم و  روبروی  آن دکوراسیون لوکس و پلکانی مجلل را مشاهده می‌کنیم که از دو طرف دسترسی به دو اتاق گوشواره ای را فراهم می سازد .

 عنصر اصلی و تعریف کننده در طراحی داخلی کلاسیک و مجلل  این عمارت بی‌ شک راهروها و پلکان مجلل آن می باشد .

اغلب مصالحیکه در طراحی دکوراسیون داخلی این بنا مورد استفاده قرار گرفته است گچ،چوب، آینه کاری و شیشه می باشد .

 در پلکان، گویی تکه های ریز و درشت چوب به وجود آمده است که به وسیله پله چوبی سبکی آرام آرام از کف جدا می شود و خود را به طبقه دوم میرساند .

 در واقع باید گفت در آن زمان طراحی و اجرای چنین پلکانی و مهار آن با استفاده از چند ستون جهت حفظ فضای زیر آن تنها با چوب ممکن بود و این امر هم کمک چشمگیری به زیبا و جذاب تر بودن این فضا کرده است .

 این بنا تنها از قسمت ورودی نور طبیعی دریافت کرده و سایر بازشوها در اتاق ها قرار دارند و از آن طریق نور طبیعی دریافت می کنند .

 می توان دومین ویژگی اصلی این عمارت را تزیینات گچبری و منبت درب ها دانست. با استفاده از گچ بری ها ،سطوح وسیع دیوارها را تقسیم کرده‌اند .درب های چوبی این بنا نیز جلوه خود را دارند  که از دیدن آنها سیر نخواهید شد .

مطالبی که تا به این قسمت  مقاله به آن اشاره شد بنای قدیمی این موزه است در ادامه به  عناصری که پس از بازسازی ساختمان به آن افزوده شد و همچنین تغییرات ایجاد شده می پردازیم:

در بازسازی این بنا معمار اتریشی سعی داشت تا کمترین دخل و تصرف را در قسمت پلکان بنا داشته باشد اما در عین حال هنر خود را به نمایش بگذارد البته ارزش این پلکان خاص بر تصمیم معمار اتریشی بی تاثیر نبود. اتاق های اصلی عمارت که در بازسازی و دکوراسیون تغییراتی در آنها ایجاد شد می توان به تالار بلور، تالار مینا ، تالار صدف ، تالارهای لاجورد ۱ و ۲  و تالار زرین اشاره کرد.

نام برخی تالار ها برگرفته از اشیای تاریخی داخل آن می باشد و برخی دیگر متناسب با معماری داخلی بنا نامگذاری شده اند. به عنوان مثال در تالار صدف در کف،سقف و دیواره ها فضا دارای برگ های متحدالمرکزی هستند که از صدف الهام گرفته شده و  طراحی داخلی مدرن و زیبایی را ایجاد کرده است و یا در تالار بلور در یک طرف حجمی مکعبی نورانی و در طرف دیگر مجموعه ستون ها ی ویترینی قرار دارد این مکعب نورانی در دور تا دور خود اشیا تاریخی را با نور متمرکز خود جای داده است .نورپردازی و همچنین چیدمان اشیا به گونه ای است که تنها با عمود ایستادن بر یکی از وجوه مکعب قابل مشاهده می باشد . ستون ها با تکرار و فرم خاصی که دارند یادآور تعدد ستون های کاخ تخت جمشید می باشد با این تفاوت که این بار ستون ها نقش حمل بار را بازی نکرده و با ایجاد وقفه در طول ستون فضایی برای نمایش بهتر ایجاد کرده است ،رنگ اجسام اضافه شده به این تالار خاکستری تیره می باشد.

تالار زرین که از طرفی با تالارهای لاجوردی در ارتباط می باشد یک مکعب مستطیل شکلی از قاب های آینه ای است. در واقع این بار یک مستطیل شکل الگوی طراحی داخلی  فضا است .

فضای قرارگیری ویترین ها بر روی دیوارها و کف و همچنین نورپردازی همه و همه در یک تارار مناسب قرار دارند. این تالار  دارای سه ردیف پنج تایی ویترین با سطحی براق که دارای سه ردیف ۵ تایی نور سفید در بالای خود است و در اصل به روایتی دیگر و متفاوت تر اشیای موزه را به نمایش می گذارد .

در تالار لاجوردی نیز با ترکیب رنگ سفید و لاجوردی و درب های چوبی طراحی داخلی فوق العاده ای را ایجاد کرده اند با ترکیب چند فرم مانند قوس ،  یک صفحه مسطح و دروازه فضایی متفاوت را ایجاد کرده اند در این تالار خبری از تکرار و طرح‌های خاص دیگر تالارها نبوده و به صورت مستقل چندین حجم هر کدام جایی را در گوشه ی اتاق به خود اختصاص داده اند و اشیا تاریخی را به نمایش می‌گذارند.