در این مقاله از شرکت معماری هیرادانا به بررسی طراحی و اجرای ویلا پایدار در اقلیم گرم و خشک می پردازیم .
طراحی پایدار یکی از زیر مجموعه های معماری پایدار است که در واقع وابسته به عوامل متعددی می باشد و اصلی ترین آنها شرایط آب و هوایی و اقلیم غالب منطقه ساخت ویلا است .
توجه به ویژگی های اقلیمی ، اصول کلی طراحی و اجرای ویلای پایدار را تعیین می کند به همین خاطر دو هدف اصلی و مهم به طراحی ویلا پایدار محقق می شود که یکی از آنها صرفه جویی در مصرف انرژی و دیگری آسایش حرارتی در فضای داخلی می باشد .
اقلیم های گوناگون هر کدام دارای ویژگی های آب و هوای شاخصی می باشند که جهت وزش بادهای غالب و نامناسب ، درجه حرارت سالیانه ، تابش آفتاب ، میزان و شدت بارندگی را در بر می گیرند .
اکثراً پروژه های ویلا سازی در مناطق خوش آب و هوا و ییلاقی معتدل انجام می شود البته نواحی کویری با آب و هوای گرم و خشک ، برای طراحی ویلا و ساخت آن بسیار جذاب می باشند .
در بیشتر روزهای سال این اقلیم دارای درجه حرارت بالا می باشد و آفتاب نیز به شدت می تابد و همچنین تابستان ها طولانی و گرم می باشد .
در بعضی مناطق زمستان ها بسیار سرد است و در بعضی از مناطق زمستان ها معتدل می باشند .
میزان بارندگی در آن مناطق بسیار کم است به همین خاطر اختلاف دمای روز و شب و عدم رطوبت در آنجا بسیار زیاد می باشد .
در اینگونه اقلیم باید تا جای امکان تبادل حرارتی جداره ها با محیط اطراف و فضای بیرون به حداقل برسد بنابراین فرم های متراکم و فشرده برای حجم ویلا مناسب تر می باشد و باید طراحی پلان ویلا به شکل عمقی طراحی شود .
با ایجاد فضاهای خالی در حجم ویلا و طراحی حیاط مرکزی می توان امکان تعبیه بازشو هایی رو به این حیاط مرکزی را فراهم کرد. حیاط مرکزی میان توده های ویلا محیطی خنک و سایه دار را ایجاد می کند که حتی در اوقات گرم نیز امکان بهره مندی از فضای بیرونی را فراهم می کند.
با این وجود که در طراحی ویلا ، بازشوها و پنجره های عریض آن را از سایر ساختمان های مسکونی متمایز ساخته است اما برای طراحی ویلا پایدار در این اقلیم ، بازشو ها و سطوح شفاف باید کنترل شده و در ابعاد محدود طراحی و اجرا شوند .
راهکار هایی همچون به کارگیری صفحات مشبک چوبی ، بتنی و یا آجری در جلوی سطوح شیشه ای ، میزان نور و گرمای ورودی را کنترل می کند و از گرم شدن بیش از حد فضاهای داخلی جلوگیری می کند و علاوه بر آن در طراحی نما تنوع بصری زیبایی را خلق می کند .
سایه های ایجاد شده به وسیله این صفحات مشبک و شبکه بندی ها به پویا تر و زیباتر شدن طراحی داخلی کلاسیک یا مدرن ویلا و طراحی نمای ویلا کمک میکند . سایبان های متحرک و ثابت بازشوها باعث ممانعت از تابش خیره کننده آفتاب و سایه اندازی می گردد و در شب جمع شدن سایه بان ها تهویه طبیعی را میسر می سازد .
یکی دیگر از ویژگی‌های این اقلیم بام تخت یا گنبدی می باشد به دلیل عدم بارش های زیاد در این اقلیم نیازی به سقف شیب دار نبود و اغلب بام ها به شکل مسطح طراحی و اجرا می گردد.فرم گنبدی شکل به دلیل نسبت کم سطح به حجم برای کاهش تبادل حرارتی جداره بیرونی بنا فرم مناسبی محسوب می شود .
پیش آمدگی های بام بیش از حد جداره های خارجی باعث می‌شود که بر روی فضاهای مجاور ویلا سایه اندازی انجام گیرد و در نتیجه باعث پایین آمدن درجه حرارت آن می گردد .
برای ساخت ویلای پایدار در اقلیم گرم و خشک متریال های مناسب عبارتند از خشت و گل ، سنگ و آجر که دارای ظرفیت حرارتی بالایی بوده و مانند یک عایق حرارتی عمل می کند .
در بازسازی و ساخت ویلا اجرای نمای دو پوسته نیز استراتژی جدیدی می باشد که با استفاده از متریال نوین باعث ایجاد آسایش حرارتی در فضاهای داخلی بنا می‌گردد .این نما ترکیبی از روکشی از کامپوزیت های نسل جدید و متریال های سنتی است. اجرای این نما نیاز تمهیداتی جهت تهویه مناسب می باشد تا از حبس گرما و برافروختگی میان لایه ها پیشگیری شود .