در دنیای امروز با سرعت سرسام آور روند زندگی ماشینی و کمبود فضاهای سبز شهری و تعداد بیشمار ساختمان های فولادی و شیشه ای باعث شده که مردم کمتر با طبیعت در ارتباط باشند . و به همین دلیل این نیاز به طبیعت و فضای سبز را با محوطه سازی و طراحی لندسکیپ در حیاط آپارتمان ها و ویلاهای خود جبران می نمایند . برای رسیدن به یک فضا و طراحی مناسب در حیاط و بستر طراحی خود باید با اصول و قواعدی آشنا باشید که ما در شرکت بازسازی ساختمان و معماری هیرادانا در این مقاله سعی در روشن کردن این قواعد برای شما میکنیم .
اهمیت طراحی و بازسازی فضای سبز و محوطه سازی
همانطور که اشاره کردیم در دنیای معاصر و شهرنشینی امروز بیشتر ما مجبور به سپری کردن بیشتر وقت خود در آپارتمان های شهری هستیم حال بعضی از ما برای برطرف کردن نیاز به طبیعت از گیاهان آپارتمانی استفاده می کنیم . با اینکه زیبایی و طراوت خاصی را به خانه میبخشند و در روحیه ما بسیار تاثیر گذار هستند . ولی با این حال نیاز ما را به قدم زدن در میان پوشش گیاهی و درختان گوناگون و استفاده از هوای پاک را برطرف نمیکنند .
برای برطرف کردن نیاز به طبیعت و فضای سبز ، مردم در بازسازی منزل و خانه خود به سمت طراحی فضاهای مثل حیاط ها و مشاعات آپارتمانی ، حیاط خانه ها و ویلاها کشیده شده اند .
سایت و بستر محوطه سازی
در مرحله نخست باید به بررسی و مطالعات اولیه سایت و بستر طراحی بپردازیم ، در این مرحله ابعاد ، شیب و شکل زمین بدست می آید برای این مرحله و برداشت های ابعادی و زاویه ای بهتر است از تیم نقشه برداری استفاده شود تا به بهترین شکل به نتیجه برسیم و مشکلاتی در طراحی و اجرا متوجه پروژه نشود . در این بخش تنها به برداشت های فیزیکی سایت نمیپردازیم و باید تمام ویژگی های اقلیمی منطقه مانند : جهت باد غالب ، باد مزاحم ، زاویه تابش آفتاب ، قسمت هایی که سایه ساختمان روی آنها قرار میگیرد ، بهترین دید منظر و نامناسب ترین آن ، اشرافیت همسایه ها به کدام قسمت ها وجود دارد ، ناهمواری ها و محدودیت های سایت و ... را باید به طور دقیق و مهندسی شده مورد آنالیز قرار داد . هرچه میزان کسب اطلاعات و آنالیز بستر سایت دقیق تر و اصولی تر باشد طراحی و اجرا بی نقص و بدون مشکل انجام میپذیرد . حال باید تمام نیازها و سلیقه های کارفرما را در نظر بگیریم برای مثال نیاز به چه فضاهایی برای خانواده وجود دارد مانند : زمین بازی ، استخر ، آلاچیق و باربیکیو و ... حال این نیازها و خواسته ها را با بستر طراحی و سایت تطبیق میدهیم و آنالیز نهایی شکل میگیرد .
فاز طراحی و تهیه نقشه
پس از مطالعات اولیه سایت و فاز تحقیقاتی و مشخص شدن تمام موانع و مزایای پیش روی طراحی محوطه وارد مرحه طراحی و تهیه نقشه های محوطه سازی میشویم . مهمترین بخش طراحی محوطه سازی راه های ارتباطی و ارتباط بخش های مختلف است . چگونی ارتباط بخش های مختلف با هم و نوع فرم این راه های ارتباطی بسیار مهم هستند و درصد بالای زیبایی محوطه به این فاکتور بستگی دارد . در راه های ارتباطی باید سعی کنیم از کمترین تعداد پله استفاده کنیم تا علاوه بر راحتی در تردد در زمان برف و باران ایمنی بیشتری در محوطه داشته باشیم ، در صورت شیب زیاد سایت میتوان از رمپ استفاده کرد که میتواند مشکل اختلاف سطح ما را از بین ببرد . فضاهای بیشمار و المان های گوناگونی را میتوان در طراحی محوطه و لندسکیپ ایجاد کرد که باید با توجه به نیازها و سلیقه کارفرما شکل بگیرد از این فضاها میتوان به : آلاچیق ، پرگولاهای چوبی ، استخر ، فضای بازی ، دیوار سبز ( گرین وال ) و ... اشاره کرد . ولی باید در طراحی و چیدمان تمام این فضاها نکاتی را رعایت کرد . برای مثال بستر طراحی استخر و نوع زمین و خاک بسیار مهم است . و یا نزدیکی و ارتباط مستقیم بین چه فضاهایی باید رعایت شود . چه فضاهایی باید در معرض دید باشند و از ویلا بتوان به آنها اشراف داشت و چه فضاهایی باید دارای محرمیت بیشتری باشند . و همچنین فرم و سبک طراحی محوطه بسیار مهم است فرم و طراحی محوطه باید دارای همخوانی کامل با سبک و کانسپت ساختمان باشد برای مثال اگر سبک ویلا و یا نما ساختمان نمای کلاسیک است باید طراحی محوطه به شکلی متقارن و کلاسیک طراحی شود و اگر بصورت نمای مدرن و کوبیک طراحی شده است طراحی محوطه هم باید دارای هماهنگی کامل با ویلا و بنای مورد نظر باشد . این وحدت سبکی و همخوانی محوطه و بنا باید در المان ها و عناصر محوطه هم رعایت شود مثلا در طراحی آلاچیق باید دقت فراوان داشت و در صورت وجود روف گاردن و یا تراس بزرگ هارمونی خاصی چه از لحاظ بصری و چه متریالی و فرمی بین این فضاها شکل بگیرد .
یک محوطه زمانی به نهایت زیبایی خود میرسد که پوشش گیاهی به درستی طراحی ، اجرا و انتخاب شود . توصیه مهم استفاده از گیاهان بومی است که با شرایط اقلیمی منطقه سازگار هستند و مقاومت بالایی دارند و همچنین باعث ایجاد هارمونی خاصی بین طبیعت اطراف سایت با محوطه سازی ما میشوند . استفاده از گیاهان چهار فصل هم به شما کمک میکند که در تمام فصول سال حیاطی سرسبز داشته باشید . در بازسازی فضاهای سبز نباید کنج و راه های باریک ایجاد شود که در این صورت این راه ها در پشت پوشش گیاهی پنهان میشوند و از لحاظ امنیتی ممکن است مشکل آفرین باشند .
نورپردازی در محوطه سازی بسیار امری مهم است زیرا علاوه بر زیبایی تضمین کننده امنیت ویلا و ساختمان شما هم است . نباید نورپردازی را در طراحی و اجرای لندسکیپ و محوطه سازی دست کم گرفت و باید با بیشترین دقت و به شکلی کاملا مهندسی شده از نورپردازی در حیاط خود استفاده کنید .
در انتها به مصالح و متریال های ساختمانی باید بسیار دقت کرد زیرا این مصالح در مقابل تاثیر مستقیم شرایط و پدیده های اقلیمی هستند و باید بالاترین مقاومت و دوام را داشته باشند . استفاده از مصالح بومی و مصالح مدرن میتواند کمک بسزایی به پروژه شما کند و طول عمر و کیفیت محوطه سازی و حیاط شما را به طور چشمگیری بالا ببرد . استفاده از چوب و سنگ های ریز و سخره ای گزینه بسیار زیبا و با مقاومت بالا هستند که محوطه سازی شما را منحصر به فرد و خاص میکنند .
در آخر به معرفی سه اصل در طراحی محوطه میپردازیم که باید در طراحی هر محوطه و لندسکیپی رعایت شوند .
1. هارمونی
هارمونی به معنی ترکیب موثر و دارای هماهنگی بین بخش ها و المان های مختلف از نظر بصری و متریالی میباشد . برای رسیدن به یک لندسکیپ مناسب باید بین تمام عناصر حیاط مانند آلاچیق ، استخر و پوشش گیاهی هماهنگی و هارمونی برقرار باشد و همچنین نباید از هماهنگی درست بین محوطه و بنا غافل شویم . تمام مجموعه باید در نظر بیننده دارای وحدت سبکی و از یک انسجام درست بصری برخوردار باشد .
2. تناسبات
تناسبات به تقسیم میزان وزن درست بصری و فضایی بین قسمت های مختلف یک سایت و محوطه گفته میشود . در طراحی لندسکیپ و محوطه سازی نباید المان و عناصر معماری را در یک قسمت با تراکم بالا قرار داد و قسمت های دیگر سایت خالی و بی استفاده بماند .
3. تنوع بصری
تنوع بصری به این معناست که بیننده در هر سمت از لندسکیپ و محوطه یک دید متفاومت و منظره ای خاص را تجربه کند . این تنوع بصری بین قسمت های مختلف نباید هارمونی فضایی را که اشاره کردیم را از بین ببرد ولی میتوان با عناصر مختلفی مانند متریال ، رنگ ، خطوط و راه ها این تونع بصری را بوجود آورد .
در تنوع بصری نباید به یکباره تغییراتی اساسی در محوطه بوجود آوریم و تمام تغییرات باید به شکلی منظم و ریتمیک انجام گیرند . این قاعده نیازمند خلاقیت و ظرافت بالایی است و برای تحقق این اصل باید از معماران و طراحان مجرب و خلاق استفاده کنید .