تخت جمشید در مکانی وسیع بنا شده است که از یک سمت به کوه رحمت و از سمت دیگر به مرودشت محدود می باشد . این کاخ های سلطنتی عظیم نزدیک شهر پارسه که یونانیان نام آن را پرسپولیس گذاشته اند ساخته شده است.
در زمان داریوش اول حدود۵۱۸ ق .م ، ساختمان تخت جمشید شروع شد و در ابتدا تختگاه بلند یا صفه ای را اماده کرده و روی آن کاخ تچرا ،تالار آپادانا و پله های اصلی را بنا کردند.
بعد از داریوش ، تالار هدیش را پسرش خشایارشا ساخت و طراحی داخلی بینظیر بنای تالار صد ستون را پیاده کرد.
تالار صد ستون را اردشیر اول به اتمام رساند و اردشیر سوم ساختمان را شروع کرد که ناتمام ماند.
این ساختمان ها بر روی پایه هابی بنا شده اند که بخش هایی از آن ها صخره های بزرگ و یکپارچه بودند ویا آنها را در کوه تراشیده بوده اند.
به طور کلی معماری هخامنشی، هنری انتزاعی از سبک معماری آشور و بابل و مصر و شهرهای یونانی آسیای صغیر و قوم اورارتو می باشد که با تفکر و هنرنمایی روح ایرانی نوع مستقلی از معماری را ایجاد کردهاند .
در واقع هخامنشیان قصد داشته اند که با ساخت این ابنیه عظیم قصد داشتند عظمت شاهنشاهی بزرگ خود رابه دنیا نشان دهند .
-
تاریخچه تخت جمشید
در زمان داریوش اول( ۵۲۲ تا ۴۸۶ ق م ) شروع وتا زمان اردشیر سوم ( ۳۵۹ تا۳۳۸ ق م ) کار ساختن بناهای تخت جمشید طول کشید و در مساحتی به وسعت ۱۳ هکتار ساخته شد.
آجر ، گچ ، چوب ، آهن ، سنگ ، خشت و گل ،فلزات گرانبها مانند مس و نقره و طلا، لاجورد ،عاج و لاجورد و ... مصالح استفاده در بنای تخت جمشید می باشد.
برخی قطعه سنگ های بکار برده شده در تخت جمشید دارای وزنی بیش از ۴۵ تن می باشد و دیوارهای تخت جمشید در بعضی از فضاها به ضخامت ۵/۵ متر می رسد.
در این مکان از سیستم حرارتی و تهویه به کار برده شده است که در طراحی و دکوراسیون داخلی فضا های آن را در تابستان خنک و معتدل کرده و در زمستان گرم می کند .
هوای تخت جمشید را دشت سرسبز مرودشت با سقف های بلند و فضا های بزرگ و درهای گشاده و پنجره های متعدد ، در تابستان معتدل و خنک ساخته و در زمستان لایه های گچ و دیوارهای خشتی نقش یک عایق حرارتی را داشته و در کنار ان وجود پرده های بلند مانع نفوذ سرما به فضاهای داخلی بوده است. همچنین سقف این بنا دارای پوشش چوبی بوده که این امرتاثیر چشمگیری در گرم شدن محیط گذاشته است .
این مجموعه دونقش جداگانه اما تا اندازه ای به هم پیوسته داشته است . اول اینکه به این دلیل که در قلب امپراطوری واقع است گنجه خانه ی مناسبی برای نگهداری ثروت روز افزون کشور بوده ، دوم اینکه جایگاه با شکوه و مناسبی برای انجام جشن ها و مراسم هایی بوده که در آن زمان برگزارمی شده ، ( اعیاد نوروز و جشنهای مهرگان )
درتخت جمشید به گفته مورخان بیش از۱۲۰۰۰۰ سکه نقره و طلا ، مجسمه ها و ظروف بسیار زیبا و فرش ها و لباس های گرانبها و نیمکت های زرین نگهداری می شده که در حمله ی اسکندر مقدونی متاسفانه همه ی این اشیا غارت شد ویا طعمه حریق شد.
در ان زمان اسکندر دستور داد که همه چیز را که می توانند با خود ببرند و هر چیزی را که نمیتوانند نابود کنند . ثروت تخت جمشید با۵۰۰۰ جفت شتر و ۱۰۰۰۰ جفت قاطرحمل وغارت شد . اسکندر بعد ازانتقال ثروت تخت جمشید دستور داد که آنجا رابه آتش بکشانند.
از تمام مطالبی که از این بنا گفته شد امروزه ظاهراً چیزی بیش از چند پلکان و ستون وسر در آویزان شده باقی نمانده است .
این بنا پس از گذشت ۲۵۰۰ سال همچنان هنر شکوهمند معماری بی نظیر و زیبای هخامنشیان را نشان می دهد . هخامنشیان در ساخت و طراحی داخلی تخت جمشید از منابع مختلفی ایده گرفته اند .
جالب است بدانید که این بنا دارای سیستم آب و فاضلاب می باشد. تخت جمشید یکی از زیبا ترین،مجلل ترین عظیم ترین و با شکوه ترین مجموعه های تاریخی ایران و جهان میباشد و به گفته مورخان حدود 200 سال آباد بوده و مورد استفاده پادشاهان قرار گرفته و سرانجام در سال 330 ق م توسط اسکندر به آتش کشیده شد.
وسعت تمام ساختمان های این مجموعه به 135000 متر میرسد که دارای طراحی داخلی ساختمان بی نظیری میباشد.
شما عزیزان میتوانید علاوه بر این مقاله مطالبی بسیار مفید از آثار و شگفتی های معماری جهان و ایران را در سایت شرکت و گروه بازسازی ساختمان هیرادانا در بخش مقالات مطالعه نمایید .