معماری در دوره هخامنشیان

معماری را می توان محل تلاقی نیاز بشر با هنر تعریف نمود . دوره هخامنشی از نظر معماری ، بسیار پر بار بوده است نمای ساختمان و بناهای به جا مانده از آن زمان ، هنوز نیز توسط متخصصان مورد تدقیق و بررسی قرار می گیرد . تلفیق هنر مردمان سرزمین های همجوار با مولفه های بومی و اصیل پارسی ، سبب جلال و جبروت امپراطوری هخامنشی در طی گذشت زمان بوده و باعث پدید آمدن سبکی نو در معماری شد که با شکوه و خاص بوده است .

سبک خاص معماری هخامنشی در بر گیرنده المان های ویژه ای نظیر صفه سازی ، تالارهای ستون دار ، ستون و سر ستون های بزرگ سنگی که عظمت مثال زدنی دارند ، پایه ستون ها ، معماری پیکره ای ، دروازه های یادمانی و برج های گوشه ای است . این مقاله از شرکت معماری هیرادانا به بررسی المان های فوق الذکر پرداخته است .

معرفی عناصر و مولفه های سبک معماری هخامنشی

معماری هخامنشی با پرورش دادن عناصر معماری دیگر سرزمین ها و برقراری ارتباط نزدیک بین این عناصر و شیوه متداول زندگی مردم ، بستری برای ظهور سبکی جدید در حرفه معماری مهیا ساختند . اجزا و عناصر این سبک در ادامه معرفی می شوند .

• صفه سازی

  

صفه سازی اشاره به سکویی دارد که ایرانیان برای بنا نمودن ساختمان های خود از آن استفاده می نمودند . صفه از دیرباز در معماری ایران زمین حضور داشته است و خانه روسای قبایل اغلب بر روی این سکوها بنا می شد .

• تالارهای ستون دار یا آپادانا

  

استفاده از این سبک در دوره هخامنشی به عنوان هسته مرکزی ساختمان متداول و مرسوم بوده است . ساخت تالارهایی که با بیش از دو ردیف ستون طراحی شده بودند ، در دوره هخامنشی با استقبال زیادی رو به رو شدند . تالار مرکزی تخت جمشید ، بزرگترین و مجلل ترین کاخ داریوش آپادانا است که پروسه ساخت آن 30 سال طول کشیده است .

• ستون

مواجه معماری با ستون های چوبی از هزاره ششم آغاز گردید . ظهور ستون ها در معماری از نظر زمانی با بروز تالارهای ستون دار یا آپادانا تقارب دارد . استفاده از این المان در طراحی داخلی متداول بوده و علاوه بر داشتن کارایی ، جلوه بی نظیری نیز در فضا ایجاد می کند .

•   برج های گوشه ای

برج های گوشه ای المان هایی هستند که در معماری هخامنشی وجود دارند اما کاربری خاصی برای آنها معین نشده است . این برج ها از نظر مکانی در چهار گوشه تالارهای ستون دار واقع می گردند .

• دروازه یادمانی

در دوره هخامنشیان برای ورود به هر مجموعه ای دروازه ای طراحی می شد که به نام دروازه یادمانی شهرت داشت . در پس دروازه یادمانی ، اغلب فضای وسیعی در نظر گرفته می شد که از آن به عنوان سالن انتظار یاد می گردید .

• معماری پیکره ای

  

معماری پیکره بر مبنای ساخت حیوانات به صورت ترکیبی شکل گرفته است که از آن به عنوان معماری آیینی یاد می گردد .

در این سبک از شمایل حیوانات در ناحیه سر ستون ها استفاده شده و آثار شگرفی به وجود آمده است .

معرفی آثار معماری دوران هخامنشی

آثار برجسته ای از بناهای دوران هخامنشیان در دسترس متخصصان و علاقه مندان جهت انجام مطالعه معماری آن دوره وجود دارد که برخی از آنها هم اکنون در داخل مرزهای ایران هستند و تعدادی نیز در خارج از مرزها و در محدوده کشورهای همسایه واقع شده اند .

پاسارگاد ، برازجان ، شوش ، تخت جمشید ، تمب بت ، لیدوما و دهانه غلامان آثار برجسته به جا مانده از معماری هخامنشیان است که برای بازدید و مطالعه در رابطه با آنها نیازی به خروج از کشور نیست . بابل ، صیدا یا صیدون ، کختی ، آلتین تپه ، زیخیاگورا ، بنجامین ، قره شامیرلی و ساری تپه خارج از مرزهای کشور ایران قرار دارند و بازدید و آشنایی با آنها از نزدیک مستلزم خارج شدن از محدود مرزهای کشور می باشد .

مهم ترین آثار بر جای مانده از دوره هخامنشیان را کاخ ها ، مقبره ها و آرامگاه ها و همچنین آتشگاه ها تشکیل می دهند . کاخ صد ستون ، کاخ سه دوازه ، کاخ تچر ، کاخ خزانه ، آرامگاه کوروش و کعبه زرتشت پر آوازه ترین بناهای دوره هخامنشی هستند .

معماری دوران هخامنشی نزدیکی زیادی با طراحی کلاسیک ساختمان ها دارد .