معماری ایرانی جز معماری های اصیل است که قدمتی دیرینه به قدمت تاریخ بشر دارد و جز سبک های معروف در سطح جهان شناخته میشود . ایران سرزمینی است که معماری و هنر در آن به اوج شکوفایی خود رسید و طی قرن ها توسعه و تکامل یافت . استفاده از مصالح باارزش ، طراحی بناها با حفظ اصول و هندسه های منظم و با قاعده ، حضور عناصر مذهبی و اقلیمی و باغ های ایرانی و ... همه از ویژگی ها و مشخصه های سبک معماری ایرانی هستند .
معماری ایرانی را میتوان از زوایای گوناگون تعمیرات ساختمان و بازسازی منزل در شرکت معماری هیرادانا بررسی کرد . در این مقاله سعی داریم بیشتر با این سبک اصیل و با ارزش آشنا شویم .
اصول معماری ایرانی
این اصول توسط استاد پیرنیا معمار معروف و با سابقه ایرانی در کتاب هایش عنوان شده است که میتوان آن را معتبر دانست .
مردم واری : این اصل به معنای تناسب میان ساختمان و انسان است . این اصل بیان میکند که معماری ایرانی تلاش میکند تمام عناصر و المان های ساختمان سازی اش را بر اساس مقیاس و نیاز های آدمی طراحی کند و با آن هماهنگ باشد . در ها ، ورودی ها ، پنجره ها ، ایوان ها و سکو ها و ... همگی در جهت رفاه و بر اساس نیاز ها و مقیاس او طراحی شده اند .
پرهیز از بیهودگی : معماری ایرانی تمام سعی خود را میکند که از اسراف در بازسازی و دکوراسیون و انجام کارهای بی علت و بی مصرف در دکوراسیون داخلی منزل پرهیز کند .
خودبسندگی : در این اصل مصالح و مواد استفاده شده در ساختمان بر اساس اقلیم و مصالحی که در آن منطقه یافت میشود ، به کار برده میشود و مصالحی که در هر اقلیم وجود دارد برای ساخت ساختمان ها مناسب و کافی است .
درونگرایی : مسئله ای که خیلی برای مردم ایران مهم و ضروری بود حفظ حریم خصوصی افراد و خانه بود . به این صورت که حرمت و حریم هر خانه باید از طریق هشتی ها و میان سرا ها و ورودی های مختلف حفظ میشد و هیچ وجهی از فضای خانه در معرض دید عوامل خارجی قرار نمیگرفت .
نیارش : این اصل به دانش ایستایی و مقاوت ساختمان ، اصول ساختمان سازی و شناخت مصالح میپردازد.
سبک های معماری ایرانی
سبک های معماری ایرانی را میتوان به دو بخش تقسیم کرد . بخش اول برای معماری ایرانی پیش از ورود اسلام به ایران است که به دو سبک پارسی و پارتی تقسیم میشود و بخش دوم به معماری ایرانی پس از ورود اسلام گفته میشود که به سبک های مختلفی چون سبک خراسانی ، آذری ، رازی و اصفهانی تقسیم میشود .
این 6 سبک معماری ایرانی را شکل میدهند که هر کدام نیز دارای ویژگی ها و قواعد مخصوص به خود است که ممکن است در بعضی موارد با یکدیگر شباهت هایی نیز داشته باشد .
اگر بخواهیم نمونه هایی از این سبک ها را در شرکت معماری و دکوراسیون داخلی هیرادانا برای شما معرفی کنیم در سبک پارسی تخت جمشید و پاسارگاد ، در سبک پارتی معبد آناهیتا و طاق کسری را میتوان نام برد.
نمونه سبک خراسانی ماند ارگ بم و مسجد جامع اردبیل و اصفهان ، سبک رازی گنبد قابوس گرگان و برج طغرل در شهر ری ، سبک آذری مسجد گوهرشاد و گنبد سلطانیه و در سبک اصفهانی باغ فین کاشان و چهلستون اصفهان .
عناصر معماری ایرانی
میتوان عناصر گوناگونی را برای معماری ایرانی برشمرد . از کاربرد هندسه و اشکال و فرم های مستطیلی و دایره ای و طراحی های منظم و متقارن در اجرای دکوراسیون داخلی منزل گرفته تا حیاط ها و ایوان ها و ستون های منقش به نقوش ایرانی و اسلامی . استفاده از مصالح بومی ایرانی که خاک رس به دلیل این که در اکثر شهرهای ایران قابل دسترس است و خشت و آجر یکی از مشخصه های معماری ایرانی است .
عناصر مختلفی معماری ایرانی را شکل میدهند مانند گنبد ، قنات ، هشتی ، اندرونی ، بیرونی ، رواق ، بادگیر ، حوض ، خطاطی بر روی کاشی ، قوس ها ، استفاده از آب و آب نما ، اورسی ، شاه نشین و ... .